Gl 4, 4-7; Lc 2, 16 -21
Năm nay lễ Giáng Sinh 25/12 rơi vào Chúa nhật, do đó Chúa nhật sau lễ Giáng Sinh là ngày 1/1. Vì thế phụng vụ hôm nay mừng lễ Maria Mẹ Thiên Chúa.

Niềm tin “Maria là Mẹ Thiên Chúa” đã có trong cộng đoàn các tín hữu từ những thế kỷ đầu của Kitô giáo. Nhưng đến năm 428, thượng phụ giáo chủ Constantinope là Nestirio đã phủ nhận tước hiệu này vì ông cho rằng Đức Giêsu có 2 ngôi vị: Ngôi vị thần linh là Ngôi Lời Thiên Chúa và ngôi vị nhân loại là con người Giêsu. Hai ngôi vị này liên kết với nhau trong hữu thể Giêsu; và Đức Mẹ chỉ sinh ra ngôi vị Giêsu hoàn toàn tách biệt với ngôi vị Thiên Chúa, nên không thể gọi Maria là Mẹ Thiên Chúa được.

Thánh Xilirô, thánh Alexandre và công đồng chung thứ III họp tại Ephêxô đã chống lại thuyết đó và tuyên xưng đức tin vào năm 431. “Ngôi Lời đã làm người khi kết hợp trong ngôi vị mình một thân xác do một linh hồn làm cho sống động”, nghỉa là Ngôi Lời đã đảm nhận nhân tính của Giêsu làm của Người. Từ đó, sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo số 466 khặng định điều mà công đồng Ephêsô năm 431 đã công bố: “Đức Maria thực sự trở thành Mẹ Thiên Chúa qua việc Con Thiên Chúa làm người trong lòng Mẹ”.

Để làm rõ hơn điều công đồng Êphêsô đã tuyên tín, công đồng chung thứ IV họp tại Canxêđônia năm 451 tuyên bố: “Đức Giêsu chỉ có duy nhật một ngôi vị thần linh, nhưng có 2 bản tính: Thiên Chúa và nhân loại.  Hai bản tính không lẫn lộn, không thay đổi, không phân chia, không tách biệt” (GL HTCG # 467)

Qua công trình Nhập Thể, Thiên Chúa muốn rằng Đức Maria khi sinh ra Giêsu thì đó là một Giêsu thống nhất: nơi Giêsu ấy bao gồm Ngôi Vị Thiên Chúa làm chủ thể và 2 bản tính Thiên Chúa và nhân loại bất khả phân ly. Vì thế Đức Giêsu đích thật là Thiên Chúa thật được Chúa Cha sinh ra từ trước muôn đời theo thiên tính, và trong thời sau hết này, vì làm người chúng ta và để cứu độ chúng ta, được sinh ra bời Đức Trinh Nữ Maria – Mẹ Thiên Chúa – theo nhân tính” (GL HTCG # 467). Vậy Đức Maria thực sự là Mẹ Thiên Chúa.

Cử hành lễ này vào tuần bát nhật Giáng Sinh, Giáo Hội nhắc nhớ chúng ta sự liên kết bất khả phân ly giữa Mẹ và Đức Giêsu, “Con Thiên Chúa làm người”; Từ đó nhân ra vai trò duy nhất, bất khả thay thế của Mẹ trong chươngt rình cứu độ của Thiên Chúa. Vai trò làm Mẹ Đức Giêsu là “Ngôi Lời nhập thể làm người” là “Thiên Chúa thật bởi Thiên Chúa thật”. Do tầm quan trọng lớn lao của Mẹ, nên việc kính nhớ Mẹ là Mẹ Thiên Chúa được Giáo Hội đề cao, đòi buộc phụng vụ ngày hôm nay không được phép cử hành nghi lễ nào khác làm lu mờ, hoặc một cách nào đó làm giảm tính cách trọng thể của lễ này. Vì thế, lệ Thánh Gia thường cử hành vào Chúa Nhật ngay sau lễ Giáng Sinh phải nhường quyền ưu tiên cho lễ Mẹ Thiên Chúa nếu ngày 1/1 rơi vào Chúa Nhật sau lễ Giáng Sinh như năm nay.

Trong chiều hướng đó, phụng vụ Lời Chúa hôm nay, đặc biệt trong Tin Mừng và bài đọc 1 đều quy về chủ đề vai trò làm Mẹ Thiên Chúa của Maria.

Tin Mừng kể lại sự kiện các người chăn chiên tin lời các thiên thần đã đến Bêlem để chiêm ngắm “Tin Mừng trọng đại”, đến nhận diện “Đấng Cứu Độ là Kitô Đức Chúa” (Lc 2, 10 -11). Sự kiện họ thấy trước mắt chỉ là 1 gia đình nghèo có mẹ là Maria, cha là Giuse và hài nhi là là con được đặt nằm trong máng cỏ. Bấy nhiêu thôi cũng đủ làm cuộc đời họ thay đổi, họ trở về trong vui mừng tôn vinh Thiên Chúa.

Sự kiện bình thường ấy đã được Phaolô chiêm niệm nhận ra ý nghĩa thân linh và chia sẻ cho chúng ta trong thư Galát, được chọn làm bài đọc 2. Hài Nhi trong máng cỏ chính là Con Thiên Chúa, theo 1 Cha đã thực sự trở thành con một phủ nữ đó là Maria. Việc Con Thiên Chúa làm con Maria còn kéo theo hoa trái tuyệt vởi hơn nữa cho toàn vũ trụ. Tất cả nhân loại được đầy thần khí để dám gọi Thiên Chúa là Abba – Cha, trở thành nghĩa tử Thiên Chúa. Đó chính là phúc lành cao cả nhất mà Thiên Chúa dành cho nhân loại, đã được báo trước trong bài đọc 1.

Frere Đình Long FSC